 |
| Ναυτική άσκηση Noble Dina 2014 με την συμμετοχή ΙΣΡΑΗΛ-ΕΛΛΑΔΑΣ-ΗΠΑ |
Η σύγχρονη επάνοδος του Ισλάμ στη Μέση Ανατολή έχει προκαλέσει τρόμο και δέος σε ολόκληρο τον πλανήτη, ενώ δημιουργεί στην ευρύτερη περιοχή μία «ισλαμική λίμνη» που απειλεί να επεκταθεί και να «πνίξει» όλους όσους βρίσκονται στις «όχθες» της.
Από το 1979, όταν το Ιράν έγινε το πρώτο σύγχρονο ισλαμικό κράτος, μέχρι την 11η Σεπτεμβρίου 2011, την επάνοδο του ισλαμισμού στην Τουρκία και την «αραβική άνοιξη» του 2011, έχει πλέον αναδυθεί μία Μέση Ανατολή εντελώς διαφορετική από μισό αιώνα πριν.
Σήμερα, λοιπόν, οι περισσότερες χώρες της Μέσης Ανατολής, έχουν μετατραπεί, από κοσμικά-εθνικά, σε ισλαμικά καθεστώτα. Ενδεικτικά αναφέρονται το Ιράν, η Τουρκία, η Τυνησία, η Λιβύη, η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ. Στις χώρες αυτές είτε ισχύει πλέον κανονικά η σαρία ως νόμος του κράτους, είτε οι πολιτικές εξουσίες ακολουθούν ξεκάθαρη φιλοϊσλαμική πολιτική με πολύ έντονα θρησκευτικά χρωματισμένο πολιτικό λόγο.
Ταυτόχρονα, όσες χώρες του αραβικού-ισλαμικού κόσμου καταφέρνουν ακόμα να διατηρήσουν τα παραδοσιακά κοσμικά καθεστώτα τους, όπως η Αίγυπτος, η εσωτερική τους κατάσταση παραμένει ασταθής και η ισλαμική λαίλαπα εξακολουθεί να λυμαίνεται την ύπαιθρο της χώρας.
Οφείλει, επίσης, να σημειωθεί ότι υπάρχει η διαφορά σιϊτών και σουνιτών μουσουλμάνων, επομένως και σιϊτικών και σουνιτικών ισλαμικών κράτων. Η σημασία αυτής της διαφοράς θα φανεί παρακάτω.
Αντιμέτωπα με αυτή την σύγχρονη ισλαμική πλημμυρίδα στη Μέση Ανατολή βρίσκονται τα τρία και μοναδικά μη-μουσουλμανικά κράτη της ευρύτερης αυτής γεωγραφικής γειτονίας: η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ. Τρία κράτη που είναι άμεσοι γείτονες αυτού του νέου και απολύτως τρομακτικού κόσμου που έχει αναδυθεί και τα οποία αποτελούν και τις πύλες εισόδου – κυριολεκτικά και μεταφορικά – της νέας αυτής παγκόσμιας απειλής στην Ευρώπη και από εκεί σε ολόκληρη τη Δύση. Πρόκειται, επιπλέον, για δύο έθνη, το ελληνικό και το ισραηλιτικό, τα οποία αυτήν την στιγμή αποτελούν τα αρχαιότερα στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Πρόκειται, για δύο από τους αρχαιότερους, παγκοσμίως, πολιτισμούς, που εξακολουθούν να υπάρχουν όταν όλοι οι άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί της αρχαιότητας, και τα έθνη που τους εκπροσώπησαν έχουν εκλείψει: Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι, Ρωμαίοι... Η προσέγγιση και δημιουργία στενής συμμαχίας μεταξύ Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, ενός «στρατηγικού τόξου», είναι θα έλεγε κανείς φυσικό επακόλουθο της σημερινής γεωπολιτικής κατάστασης, αλλά ίσως, και ένα ιδιότυπο "χρέος" των δύο λαών στην δική τους, αλλά και την παγκόσμια Ιστορία...
Η Τουρκία έχει, εδώ και χρόνια πλέον, αλλάξει την στάση της από φιλική προς ανοικτά εχθρική απέναντι στο (άλλοτε παραδοσιακό της σύμμαχο) Ισραήλ, ενώ ταυτόχρονα η Κύπρος και η Ελλάδα αναδεικνύονται – αναπάντεχα τα τελευταία χρόνια – ως οι επόμενοι μεγάλοι ενεργειακοί κόμβοι της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.
Το Ισραήλ έχει κάθε συμφέρον να επιδιώκει συνεργασία με την Κύπρο και την Ελλάδα ώστε να ωφεληθεί ενεργειακά, έχει όμως αναμφισβήτητα και επιτακτική ανάγκη από φυσικούς συμμάχους, σε μία περιοχή όπου ασφυκτιά ανάμεσα σε παλιούς και νέους εχθρούς.
Από το 1948 έως και σήμερα, όλα τα αραβικά μουσουλμανικά κράτη ήταν παραδοσιακοί εχθροί του Ισραήλ με μόνη αντίθεση την Τουρκία, το κεμαλικό καθεστώς της οποίας ήταν σαφώς φιλοϊσραηλινό και αντιαραβικό. Εντούτοις, κατά τη δεκαετία του 1970 ακολούθησε μία περίοδος κατευνασμού στην ευρύτερη αραβο-ισραηλινή διαμάχη. Έτσι ενώ το Παλαιστινιακό ζήτημα δεν επιλύθηκε ουσιαστικά ποτέ, από το 1970 και μετά η Αίγυπτος και τα σουνιτικά κράτη της αραβικής χερσονήσου προχώρησαν σε μία σταδιακή και σταθερή προσέγγιση και συνεργασία με το Ισραήλ. Το κομβικό όμως σημείο καμπής ήταν το 1979.
Τότε, όταν δηλαδή μετά την επανάσταση του Αγιατολάχ Χομεϊνί το σιϊτικό Ιράν έγινε θεοκρατικό και κήρυξε ανοικτά ως «αιώνιο εχθρό» το Ισραήλ, τόσο το Ισραήλ όσο και οι δυτικοί σύμμαχοί του βασίστηκαν στον άλλο μεγάλο παραδοσιακό εχθρό των σιϊτών, το σουνιτικό Ισλάμ για να αντιμετωπίσουν το Ιράν και να προωθήσουν τα ευρύτερα συμφέροντά τους στην περιοχή.
Έτσι εκτός από την Τουρκία που ήταν ήδη σύμμαχος του Ισραήλ, έκτοτε και οι σουνιτικές χώρες της αραβικής χερσονήσου άλλαξαν αισθητά την στάση τους, λόγω αμερικανικής επιρροής, σε φίλα κείμενη προς το Ισραήλ και συνασπισμένες εναντίον του σιιτικού Ιράν. Εξάλλου, την ίδια εποχή, δηλαδή τη δεκαετία του 1980, ακόμα και το Ιράκ του σουνίτη Σαντάμ Χουσεΐν χρησιμοποιήθηκε εναντίον του Ιράν.
Σήμερα, εν έτει 2014, πολλοί από αυτούς τους άλλοτε «κλασικούς» ρόλους στη Μέση Ανατολή έχουν πλέον μεταστραφεί. Βεβαίως, οι σουνιτικές χώρες της αραβικής χερσονήσου παραμένουν σταθεροί και πολύτιμοι σύμμαχοι της Δύσης και εχθροί των σιϊτών του Ιράν και του Ιράκ αλλά και της Συρίας του αλεβίτη προέδρου Άσαντ.
Την ίδια όμως ώρα η Τουρκία των Ρ. Τ. Ερντογάν και Αχμέτ Νταβούτογλου είναι πλέον δηλωμένος εχθρός του Ισραήλ, ενώ το Ιράκ έχει, μετά την νατοϊκή επέμβαση του 2003, αποκτήσει σιϊτική επίσημη κυβέρνηση, άρα σύμμαχο του Ιράν αλλά και της Ρωσίας, καθώς η τελευταία ως αντίπαλο δέος της Δύσης ήταν ανέκαθεν υποστηρικτής οποιουδήποτε αντι-δυτικού στοιχείου στη Μέση Ανατολή.
Είναι, λοιπόν, σε αυτήν ακριβώς την επιδίωξη του, όπου το Ισραήλ έρχεται αντιμέτωπο με την Τουρκία, και τα συμφέροντά του ταυτίζονται – εν μέρει – με τα ελληνικά, στο χώρο της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές διμερείς συναντήσεις στο υψηλότερο κυβερνητικό επίπεδο ανάμεσα στις ελληνικές και κυπριακές και την αντίστοιχη ισραηλινή πολιτική ηγεσία. Έχει ήδη συζητηθεί σε θεωρητικό επίπεδο η δημιουργία αμυντικής συμμαχίας στο γεωγραφικό τόξο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Επίσης σημαντική πρόοδος σε πρακτικό επίπεδο, έχει σημειωθεί, με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ αλλά και Ισραήλ-Ελλάδας με πιο πρόσφατη και κορυφαία την ετήσια ναυτική άσκηση του ισραηλινού και αμερικανικού ναυτικού, Noble Dina, η οποία έλαβε χώρα στα νερά της ανατολικής Μεσογείου το Μάρτιο του 2014, για πρώτη φορά με συμμετοχή της Ελλάδας.
Εν πάση περιπτώσει, Κύπρος και Ισραήλ βρίσκονται ήδη αρκετά κοντά, και μάλιστα το Ισραήλ απέδειξε έμπρακτα την στήριξή του στην πρόσφατη κρίση και μεγάλη τουρκική πρόκληση εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Το Ισραήλ – όπως και η Ρωσία – έστειλε πολεμικά πλοία στην κυπριακή ΑΟΖ παρατάσσοντάς τα απευθείας αντιμέτωπα με τα τουρκικά σε περίπτωση ανάφλεξης και πιθανής κλιμάκωσης.
Εκεί, όμως, που η στάση του Ισραήλ παραμένει νεφελώδης και αποτελεί ακόμα αναπάντητο γρίφο, είναι απέναντι στο ISIL και την σουνιτική ισλαμική τρομοκρατία γενικότερα. Ενώ, δηλαδή, το Ισραήλ πολεμά την σουνιτική Χαμάς και βομβαρδίζει ανηλεώς τη Λωρίδα της Γάζας, ταυτόχρονα τάσσεται ενάντια στον αλεβίτη πρόεδρο Άσαντ της Συρίας, υποστηρίζοντας τους σουνίτες ισλαμιστές της συριακής αντιπολίτευσης.
Το Ισραήλ μάλιστα, έχει επανειλημμένα βομβαρδίσει συριακά στρατιωτικά κομβόι που μετέφεραν οπλισμό από και προς το Λίβανο, όπου εδρεύει η σιϊτική Χεζμπολάχ, η οποία εδώ και χρόνια πολεμά μέσα στην Συρία στο πλευρό των σιϊτών, αλεβιτών και χριστιανικών συριακών δυνάμεων του Άσαντ. Την ίδια ώρα το Ισραήλ επιδεικνύει εντελώς αδιάφορη στάση προς το σουνιτικό ISIL το οποίο άλλωστε στοχεύει και εξοντώνει παραδοσιακούς εχθρούς του Ισραήλ, δηλαδή τους σιΐτες του Ιράκ και της Συρίας, ενώ έχει απερίφραστα δηλώσει ότι «δεν έχει πάρει εντολή από τον Αλλάχ να πολεμήσει το Ισραήλ»…
Με άπλα λόγια, η στάση του Ισραήλ απέναντι στην εξάπλωση του Ισλάμ στην ίδια τη Μέση Ανατολή δημιουργεί αντικρουόμενες εντυπώσεις. Αναμφίβολα η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν κάθε λόγο και συμφέρον να επιζητήσουν και να συνάψουν - έστω και άτυπη - συμμαχία με το Ισραήλ κατά της Τουρκίας. Η γενικότερη όμως «περίεργη» στάση του Ισραήλ απέναντι στο σουνιτικό Ισλάμ και την ισλαμική τρομοκρατία (άρα και στην ίδια την Τουρκία) είναι μια παράμετρος που οι ιθύνοντες της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν.
Τι είναι το ISIL/ISIS;
Η απότομη άνοδος και ραγδαία εξάπλωση της ισλαμικής τρομοκρατικής οργάνωσης ISIL (Islamic State of Iraq and Levante / Syria - Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε / ή της Συρίας) πλέον απλώς IS (Islamic State - Ισλαμικό Κράτος) ή απλά «χαλιφάτο», είναι μία ιστορία που έχει και αυτή τις απαρχές της στην ισλαμική επανάσταση του Αγιατολάχ Χομεϊνί στο Ιράν το 1979.
Από τις αρχές και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα όλα τα αραβικά και μουσουλμανικά κινήματα στη Μέση Ανατολή είχαν χαρακτήρα καθαρά κοσμικό και εθνικιστικό με ελάχιστη έως ανύπαρκτη θρησκευτική βάση. Τα δε αραβικά κράτη που προέκυψαν, μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μετά τον Α’ Π.Π. ιδρύθηκαν και αυτά με καθεστώτα καθαρά κοσμικά, σε μη-ισλαμική βάση.
Το Ιράν, η Περσία των Σάχηδων, ήταν ένα από αυτά. Η αλλαγή όμως του 1979 σήμανε την επάνοδο του πολιτικού Ισλάμ στην σύγχρονη εποχή. Οι Πέρσες ως έθνος ασπάζονται την σιιτική εκδοχή του Ισλάμ και έτσι το θεοκρατικό Ιράν του Αγιατολάχ, τάχθηκε από την πρώτη στιγμή ανοικτά κατά των σουνιτών αλλά, πρωτίστως, εναντίον της Δύσης και του Ισραήλ.
Την ίδια εποχή οι σοβιετικοί επιτίθεντο στο ανίσχυρο Αφγανιστάν. Έτσι, στα πλαίσια της ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης, αποφασίστηκε στην Ουάσινγκτον να χρηματοδοτηθούν και να εξοπλιστούν οι σουνίτες Ταλιμπάν του Αφγανιστάν για την αναχαίτιση των σοβιετικών αεροπορικών επιθέσεων. Η επιτυχής αναχαίτιση των σοβιετικών δεν ήταν, όμως, η μοναδική «εξυπηρέτηση» των Ταλιμπάν προς το Αφγανιστάν και τη Δύση. Όταν οι σοβιετικές επιθέσεις είχαν αναχαιτισθεί, οι Ταλιμπάν με την δύναμη που είχαν ήδη αποκτήσει από την ανοικτή υποστήριξη της Δύσης, κατέλαβαν την εξουσία, στο – επίσης – μέχρι τότε κοσμικό Αφγανιστάν. Ταυτόχρονα το ίδιο συνέβαινε στο Ιράκ, όπου με αμερικανική, πάλι, στήριξη ο σουνίτης Σαντάμ Χουσεΐν κατέλαβε την εξουσία και, σχεδόν αμέσως μετά, κήρυξε τον πόλεμο κατά του σιιτικού Ιράν.
Όλα αυτά συνέβησαν στην κομβικής σημασίας δεκαετία του 1980. Για την αντιμετώπιση, λοιπόν, του αντισημιτικού Ιράν και των σιϊτών γενικότερα, οι ΗΠΑ δημιούργησαν και εξέθρεψαν τα δύο μεγάλα «θηρία» που έμελλε να βρουν πολύ σύντομα μπροστά τους. Το Ιράκ του Σ. Χουσεΐν και τους σουνίτες ισλαμιστές τρομοκράτες. Κι ενώ ο Σ. Χουσεΐν έγινε πολύ γρήγορα από «φίλος» εχθρός και ήδη το 1990 η Δύση εξεστράτευε εναντίον του, οι τρομοκρατικές οργανώσεις των σουνιτών ισλαμιστών μόλις είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται και να μεγαλώνουν υπογείως, αλλά πάλι με την σιωπηρή ανοχή – και ενοχή – της Δύσης.
Ήταν μία πολιτική «διαίρει και βασίλευε» κατά του σιϊτικού Ισλάμ, η οποία «δούλεψε» τόσο εναντίον των Σοβιετικών, όσο διαρκούσε ακόμα ο Ψυχρός Πόλεμος, αλλά και εναντίον του Ιράν, ενώ στην συνέχεια χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως η πλέον εύκολη και πειστική αφορμή και δικαιολογία για πολιτική και στρατιωτική ανάμιξη της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Δεν είναι εξάλλου καθόλου τυχαίο ότι όλες οι τρομοκρατικές ισλαμιστικές οργανώσεις, με πρώτη και κύρια την Αλ Κάιντα ήταν και είναι σουνιτικές – ποτέ σιϊτικές – ενώ προέρχονται όλες από την αραβική χερσόνησο.
Στο ίδιο πλαίσιο, σουνιτικές αραβικές χώρες που τυγχάνει να είναι και αυτές ισλαμικές, όπως η Σ. Αραβία όπου εφαρμόζεται η σαρία πλήρως, και βέβαια πάντοτε και η Τουρκία, χρησιμοποιήθηκαν και πριμοδοτήθηκαν από τη Δύση ως αντισταθμιστικοί παράγοντες της ανόδου του σιϊτικού Ισλάμ στη Μέση Ανατολή. Το οποίο σιϊτικό Ισλάμ, ειρήσθω εν παρωδώ, από την πρώτη στιγμή βρήκε «φυσικό» σύμμαχο στη Ρωσία άρα ταυτόχρονα έγινε και «φυσικός» εχθρός της Δύσης.
Το σημερινό, λοιπόν, φαινόμενο του «χαλιφάτου» του ISIL, δεν είναι απλώς το αποκορύφωμα της σύγχρονης αναβίωσης του πολιτικού Ισλάμ. Είναι και ο πιο πρόσφατος «καρπός» της δυτικής πολιτικής «διαίρει και βασίλευε» στη Μ. Ανατολή.
Το σουνιτικό ISIL, από την πρώτη στιγμή στόχευσε κατά των σιϊτών του Ιράκ και της Συρίας, πριν ακόμα στοχεύσει και κατά των χριστιανών και των, επίσης σουνιτών, Κούρδων.
Αυτή λοιπόν είναι η προέλευση και η σημερινή κατάσταση του «ισλαμικού χαλιφάτου» της ISIL. Δεδομένου ότι είναι μία απειλή, μία λαίλαπα που επεκτείνεται, και θεωρητικά θα μπορούσε κάποια στιγμή να περάσει στην αντίπερα όχθη της Μεσογείου και δη στο ίδιο Αιγαίο, είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα να γνωρίζει ότι μπορεί να βασιστεί στο Ισραήλ αναφανδόν. Όχι μόνο απέναντι της Τουρκίας, αλλά και για τον επερχόμενο αγώνα εναντίον του επεκτατικού Ισλάμ γενικότερα. Έναν αγώνα που μόλις έχει ξεκινήσει και τώρα είναι η ώρα που οι αντίπαλοι αντιπαρατάσσονται επιλέγοντας τις πλευρές στις οποίες θα πολεμήσουν...
Ιωάννης Δανδουλάκης
Πολιτικός επιστήμων, διεθνολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου